Khi một bài thuyết trình không tạo được ấn tượng, lý do đôi khi không nằm ở nội dung – mà nằm ở chính những từ ngữ ta lựa chọn. Có những cụm từ tưởng như vô hại nhưng lại âm thầm phá hỏng sự chuyên nghiệp và làm giảm sức nặng thông điệp.
Vậy đó là những từ nào, và tại sao cần tránh?
I. Những cụm từ làm giảm uy tín người nói
1. “Tôi không chắc lắm…”
Nghe có vẻ khiêm tốn, nhưng thực tế lại khiến người nghe nghi ngờ chính bạn. Khi bạn nói “Tôi không chắc…” – tức là bạn vừa tự phủ định điều mình sắp nói. Thay vì vậy, nếu chưa thể đưa ra con số hoặc dẫn chứng cụ thể, hãy nói:
“Tôi sẽ kiểm tra lại thông tin này sau buổi thuyết trình.”
hoặc
“Dữ liệu hiện tại tôi có là như sau…”
Điều này vừa thể hiện trách nhiệm, vừa không làm giảm đi sự tin tưởng ban đầu.
2. “Tôi không giỏi lắm đâu…”
Mở đầu bằng cách tự hạ thấp mình không khiến bạn được cảm thông – mà chỉ làm người nghe… bối rối. Họ không biết nên tin bạn hay… bắt đầu nghi ngờ. Theo nghiên cứu của Amy Cuddy (Harvard Business School), việc thể hiện sự tự tin từ đầu bài thuyết trình giúp tăng 29% độ tin cậy của người nghe trong vòng 2 phút đầu tiên.
II. Những cụm từ mơ hồ – không tạo ấn tượng cụ thể
1. “Tư duy đột phá”, “hành trình cảm xúc”, “giải pháp toàn diện”
Nghe rất “đao to búa lớn” nhưng nếu không có nội dung đi kèm, đây chỉ là vỏ rỗng. Người nghe ngày càng tỉnh táo trước những cụm từ sáo rỗng.
Ví dụ: thay vì nói “Giải pháp toàn diện”, hãy mô tả cụ thể như:
“Chúng tôi kết hợp ba phương pháp: khảo sát trực tiếp, đo lường hành vi qua app, và phỏng vấn sâu.”
Cụ thể hơn – thuyết phục hơn.
2. “Khá là”, “Kiểu như”, “Nói chung là…”
Đây là những từ đệm khiến câu nói của bạn trở nên lửng lơ, thiếu trọng tâm. Ví dụ:
– ❌ “Khá là khó để triển khai…”
– ✅ “Chúng tôi đã gặp 3 trở ngại lớn trong quá trình triển khai: nguồn lực, thời gian và sự phối hợp.”
Theo phân tích của NNGroup (2023), những bài nói sử dụng từ cụ thể sẽ tăng khả năng được ghi nhớ lên đến 48% so với những bài nói mơ hồ.
III. Những cụm từ rút lui – làm loãng thông điệp
1. “Chỉ là ý kiến cá nhân thôi…”
Bạn đang đứng ở vị trí người chia sẻ – không ai cần bạn xin lỗi vì điều đó. Thêm câu này không khiến bạn khiêm nhường – mà khiến bạn trông thiếu chắc chắn. Hãy để người nghe tự đánh giá.
Thay thế: “Đây là một góc nhìn từ thực tế tôi từng trải qua…”
2. “Cũng không đến mức quá tốt…”
Nghe như bạn đang xin lỗi vì một điều gì đó chưa hoàn hảo. Trong khi, việc bạn cần làm là truyền cảm hứng – không phải… lùi bước. Hãy trung thực nhưng tích cực:
“Chúng tôi còn nhiều điều cần hoàn thiện, nhưng kết quả hiện tại cho thấy hướng đi đang đúng.”
Đúc kết
Một bài nói hay không chỉ nằm ở nội dung lớn – mà bắt đầu từ từng từ nhỏ. Mỗi từ bạn nói đều là một lựa chọn chiến lược: hoặc kéo người nghe lại gần hơn, hoặc đẩy họ rời xa.
Hãy lựa chọn ngôn ngữ như một người dẫn dắt – không phải như một người đang xin phép được nói.
Câu hỏi thường gặp (FAQ)
1. Vì sao nên tránh nói “Tôi không chắc lắm”?
Vì nó làm giảm uy tín của bạn ngay từ đầu. Hãy thay bằng “Tôi sẽ xác minh lại” hoặc “Hiện tại tôi có thông tin như sau”.
2. Có nên dùng từ đệm như “kiểu như”, “nói chung là…” trong thuyết trình không?
Không nên. Những từ này làm loãng nội dung và khiến người nghe khó nắm bắt trọng tâm.
3. Nếu tôi không biết rõ số liệu, có nên nói luôn không?
Tốt nhất là không. Nếu không xác minh được, hãy tạm hoãn chia sẻ và nói rõ rằng bạn sẽ kiểm tra sau.
4. Những cụm từ “hành trình cảm xúc” có thật sự nên tránh?
Nên hạn chế nếu không có nội dung cụ thể đi kèm. Từ trừu tượng sẽ không hiệu quả nếu thiếu minh họa.
5. Có phải lúc nào cũng cần nói rõ thông tin chi tiết?
Không phải mọi lúc, nhưng trong bài thuyết trình, ví dụ rõ ràng và ngôn ngữ cụ thể sẽ giúp bài nói thuyết phục hơn nhiều.
Tài liệu tham khảo
- Amy Cuddy (2015). Presence: Bringing Your Boldest Self to Your Biggest Challenges. Little, Brown and Company.
- Deborah Tannen (1990). You Just Don’t Understand: Women and Men in Conversation. Ballantine Books.
- Nielsen Norman Group (2023). The Power of Specificity in Verbal Communication. NNGroup.com
- Harvard Business Review (2022). The Hidden Language of Powerful Presenters. hbr.org
